म्होसी त्हेँ किन गरिन्छ ? मृतक आत्मालाई प्रेतआत्मा सर्बिमोंबाट मुक्त गरि स्वर्गमा खेकु-माङी पितृ संग लिन गर्नको लागि गरिन्छ ! यो खेगी पच्यू गुरुबाट गरिने एउटा महत्वपूर्ण तमु जातीको यज्ञ ( त्हेँ ) हो जो एक दिनभर लाग्छ ! चैकु, मैकु, रिकु, थिकु यी मों ले गर्द मानिस ३ कालमा मृत्यु हुन्छन ! बच्चाकाल , बुढेसकाल र आकाल जो बीकालमा मृत्यु हुन्छन जस्तै- पोरोई चब, सिई चब, मिई चब, क्युई चब, चेइ चब र मोई चब आर्थात - ...भीर, रुख, आगो, पानी, बाघले खाएको र विभिन्न नराम्रो घटना भएर मृत्यु हुने सिमीलाई प्रेतात्मा सर्बिमोंले सराप दिई नर्ग लोक पुग्ने बजय बायु लोकमा पुग्छन र यिनै आद्रिस्य प्रेतात्माको शक्तिले गर्द हावाको रुप लिईजिबित मानिसलाई दुख-बिमार गर्ने तर्साउने आदि गर्छन तेसैले बिकालमा मृत्यु हुने सिमीलाई म्होसी त्हेँ गर्न आति जरुरि छ सिमीलाई पहिला बायु लोकबाट नर्ग लोकमा ल्याउछ तेसपछी स्वर्ग लोकमा पुरयाउने प्ये बिधि गरिन्छ र पितृले बल्ल शान्ति पाउछ !!!
