Buddhi Tamu
ल्होकोर निवै ल्हेकोर ( वर्गचक्र र वर्षचक्र):तमुजातिको ल्हो पद्दतिमा "ल्होकोर" र "ल्हेकोर" रहेको पाईन्छ। ल्होकोर भन्नाले हरेक बाह्र वर्षमा सोही ल्हो पुन: आएको अर्थात् कुनै एक ल्होको पुरा चक्रलाई एक ल्होकोर मानिन्छ भने ल्हेकोरमा ल्हो पनि आएको हुन्छ।
तर ल्हेकोर चाहि एक पटक आएपछि दोहोरिदैन भने बाह्र ल्होकोरको एक "ल्हेकोर" हुन्छ। ल्होकोर पुरा भएको शुभ-अशुभ अवसरमा मनाईने तमु महान पर्व "ल्होसार" हो। यो च्यु ल्होबाट शुरु हुन्छ। यसैले यस ल्होलाई ल्हो क्र ( शिर) मानिन्छ भने फो ल्होलाई ल्हो मे (अन्त्य) मानिन्छ। सृस्टिदेखि कस्ले के ल्होको शुरुवात गर्यो र कति समय भोग गरेको थियो।
ती बाह्र ल्होहरु एकीकृत भएर हालसम्म कति ल्होकोर मनाइँयो? कति वर्ष भयो?
एक ल्होकोरमा बाह्र वर्ष हुन्छ भने ल्हेकोरलाई वर्षमा परिणत गर्न बाह्रले गुणा गर्नु पर्दछ। ल्हो गणनाअनुसार हाल सम्ममा २६,८९५ ल्होकोर (वर्ग चक्र)लाई बाह्र ल्हो (वर्ग)ले गुणा गरी हालसम्मको ल्हेकोर (तमु वर्ष)३२,२६४ पुगेको अनुमान गरिन्छ भने यस सम्बन्धी American National Social Scientist & Mongolian history को अनुसन्धान अनुसार तमुको प्ये ३०,००० वर्ष पुरानो भएको पुष्टि गरेका छन्।
साभार: तमु छ्या ल्हु ताँ।
प्रस्तुतकर्ता: प. पैं. चि. श्री यारजङ्ग क्रोम्छैं तमुपच्यु प्रमुख तथा सल्लाहकार
तमु प्ये ल्हु संघ यूके।
